ဥပုသ္ေစာင့္ပံု

(ဝါတြင္းကာလမွာ ဥပုသ္အေၾကာင္းေလး သိထားရေအာင္လို႔ပါခင္ဗ်ာ)

"ဥပုသ္"ဟူေသာ စကားသည္ "ဥေပါသထ" ဟူေသာ ပါဠိမွ ကူးစက္လာေသာ ပါဠိပ်က္ စကား တည္း၊ "ဥပ+ဝသထ"ဟု ပုဒ္ခြဲ၊ ဥပ=ညစာ မစားျခင္း, သူ႔အသက္ မသတ္ျခင္း စေသာ အက်င့္ေကာင္းႏွင့္ ျပည့္စံု၍၊ +ဝသထ-ေနျခင္း၊ ညစာမစားျခင္း သူ႕အသက္မသတ္ျခင္း စေသာ အဂၤါရွစ္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ သီလကို ခံယူေဆာက္တည္၍ ဘုရား ဂုဏ္ေတာ္, တရားဂုဏ္ေတာ္ စေသာ အာ႐ံုမ်ားကို အာ႐ံုျပဳကာ( ဘာဝနာပြားလ်က္) အကုသိုလ္စိတ္မ်ား မျဖစ္ေစဘဲ စိတ္ စင္ၾကယ္ေအာင္ ေစာင့္စည္းေနထိုင္မႈကို "ဥပုသ္ ေစာင့္"ဟု ေခၚသည္။

[ေဆာင္] မိမိစိတ္မွာ, စင္ၾကယ္လာေအာင္, အဂၤါရွစ္တန္, သီလခံ၍, ၿခိဳးျခံေအာင့္အည္း, တေျဖာင့္ တည္းျဖင့္, ေစာင့္စည္း အား ထုတ္, တရားကုတ္, ဥပုသ္ေစာင့္ဟုမွတ္။

၁။ နက္ျဖန္ ဥပုသ္ေစာင့္မည္ ဟု ၾကံစည္ေသာ သူေတာ္ စင္သည္ ဥပုသ္ေစာင့္သည့္ အခိုက္၌ အိမ္မႈကိစၥ ေတြကို ရြက္ေဆာင္ျခင္းငွာ မေလ်ာ္ေသာေၾကာင့္ ယေန႔လို အခါကပင္ အိမ္မႈကိစၥမ်ားကို တာဝန္ရွိသမွ် ၿပီးစီးေအာင္ စီမံထားရာ၏။

၂။ ခ်က္ျပဳတ္ ေကြ်းေမြးမည့္သူ အဆင္သင့္ရွိလွ်င္ နက္ျဖန္ မိမိစားဖို႔အတြက္ ေျပာျပ စီစဥ္ထားရာ၏၊ [ဥပုသ္ေစာင့္ခိုက္ ခါတိုင္း ထက္ ေကာင္းေကာင္းစားဖို႔ကား မစီမံသင့္]။

၃။ ခ်က္ျပဳတ္ေကြ်းေမြးမည့္သူ မရွိလွ်င္ နက္ျဖန္ကိစၥနည္းေအာင္ ၿပီးစီးေကာင္းေသာ စားဖြယ္ေသာက္ ဖြယ္မ်ားကို ၿပီးစီးေစေအာင္ စီမံထားရာ၏။

၄။ နက္ျဖန္ နံနက္ အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ကပင္ ကိုယ္လက္မ်ားကို စင္ၾကယ္ေအာင္ ျပဳ၍ စိတ္ၾကည္လင္႐ံုမွ် သန္႔ရွင္းေသာ အဝတ္ကို ဝတ္ဆင္ရာ၏။

၅။ ပန္းပန္မႈ နံ႔သာလိမ္းမႈႏွင့္ အထူးတလည္ ျပင္ဆင္မႈကို မျပဳရာ။

၆။ ထို႔ေနာက္ ခပ္ေစာေစာကပင္ သီလေဆာက္တည္ရာ၏၊ [သီလေဆာင္တည္ေသာအခါ ပါဠိလို နားမလည္လွ်င္ ျမန္မာလို ေဆာက္တည္ႏိုင္ပါသည္၊ ရွစ္ပါးသီလ ႏႈတ္တက္မရလွ်င္ ဘုရား ပညတ္ေတာ္မူ အပ္ေသာ ဥပုသ္သီလကို ေဆာက္တည္ပါ၏ ဟု ႏႈတ္ကမိမိဘာသာ ဆို၍လည္း ေဆာက္တည္နိုင္၏။ ]

၇။ သီလ ေဆာက္တည္ျပီးလွ်င္ ေကြ်းေမြး လွဴဒါန္းဖြယ္ ကိစၥရွိက ထိုကိစၥကို ျပဳလုပ္၍ မရွိက မိမိအတြက္ သင္႔ေတာ္႐ံု မွ်သာ စီမံ၍ စားေသာက္ရာ၏၊ [တစ္ထပ္သာမက ညစာမစားဘဲ ေနနိုင္ေလာက္ေအာင္ပင္ စားေသာက္ခြင့္ရွိ၏။]

၈။ ေကြ်းေမြး စားေသာက္မႈျပီးလွ်င္ ကိုယ္လက္ မစင္ၾကယ္က ေရခ်ိဳးရာ၏၊ [ကိုယ္စင္ၾကယ္မွ စိတ္ၾကည္ လင္- စိတ္ၾကည္လင္မွ တရားအာ႐ံု႔ျပဳ၍ ေကာင္းသည္။]

၉။ ထို႔ေနာက္ မိမိတစ္ကိုယ္တည္း ေနသင့္သူျဖစ္လွ်င္ တစ္ ကိုယ္တည္းေန၍ အေဖာ္ႏွင့္ ေနသင့္သူျဖစ္က သေဘာတူ အေဖာ္ႏွင့္ တကြ သင့္ေတာ္ေသာ ဆိတ္ၿငိမ္ရာဌာန၌ ျဗဟၼာ ဥပုသ္ကို ေစာင့္လိုလွ်င္ ဘုရား ဂုဏ္ေတာ္ကို အာ႐ံုျပဳ၍ ေနရာ၏။

၁၀။ တာရွည္စြာ ဆင္ျခင္၍ မေနႏိုင္လွ်င္ တရားစာကိုလည္း ၾကည့္႐ႈ၍ ရြက္ဖတ္ေနရာ၏၊ [ထိုင္၍ခ်ည္း ေနရမည္ဟု မဆိုလို-လွဲကာ စႀကႍသြားကာ အမ်ိဳးမ်ိဳးမွ်တေအာင္ ေနေစလို၏။]

၁၁။ နည္းလမ္းက်က် ေဟာေျပာမည့္ပုဂၢိဳလ္ ရွိလွ်င္ တရား နာရာ၏။

၁၂။ အခ်င္းခ်င္းလည္း တရားစကား ေဆြးေႏြး ေမးျမန္း စံုစမ္း ရာ၏။

၁၃။ ညဥ့္အခ်ိန္သို႔ ေရာက္ေသာအခါ မိမိ၏ သီလကို ျပန္၍ ဆင္ျခင္ျပီးလွ်င္ အရိယာ သူေတာ္ေကာင္း ရဟႏၱာ အေပါင္းႏွင့္ ယေန႔အတြက္ မိမိတူမွ်ပံုကို ေအာက္ေမ့ရာ၏။

♣♣ ေအာက္ေမ့ပံု

ရဟႏၱာအရွင္ျမတ္တို႔သည္ သူ႕အသက္ကို သတ္ျခင္း, သူ႔ဥစၥာကို ခိုးယူျခင္း, ေလာကီအာ႐ံု ကာမဂုဏ္တို႔မွ ေရွာင္ၾကဥ္၍ ညဥ့္စာစားမႈ, ပန္းနံ႔သာစသည္ လိမ္းက်ံမႈမ်ားကို မျပဳသကဲ့သို႔ ငါသည္လည္း ယေန႔အဖို႔၌ ထိုအမႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေရွာင္ၾကဥ္သျဖင့္ ရဟႏၱာ အရွင္ျမတ္မ်ားႏွင့္ တူေပသည္ တကား" ဟု မိမိကိုယ္ကို အလြန္ေျမႇာက္တင္ကာ ရဟႏၱာ ေယာက်ာ္း ရဟႏၱာ မိန္းမ စိတ္ကို ျဖစ္ေစၿပီးလွ်င္ ယခုလို အသက္ထက္ဆံုး ေစာင့္စည္းေနပါလွ်င္ မၾကာခင္ ဒုကၡခပ္သိမ္း ၿငိမ္းေပလိမ့္မည္ ဟု ဆင္ျခင္ရာ၏။

၁၄။ နံနက္ အ႐ုဏ္တက္၌ မိမိရည္မွန္းထားေသာ အခ်ိန္ေစ့ ေသာအခါ အလိုေလ်ာက္ ရွစ္ပါးသီလ မရွိေတာ့ဘဲ ငါးပါးသီလသာ က်န္ရစ္ေတာ့သည္၊ [ယခုကာလ အခ်ိဳ႕ အရပ္ မွာလို ငါးပါးသီလယူကာ ဥပုသ္ခ် ေနဖြယ္ မလိုပါ။] ဤကား ဥပုသ္ေစာင့္ပံု အစီအစဥ္တည္း။

♣♣ ဥပုသ္ကာလ အပိုင္းအျခား

ဥပုသ္သည္ ကာလ ပိုင္း၍ ေစာင့္အပ္ေသာ ဥပုသ္, အသက္ထက္ဆံုး ေစာင့္အပ္ေသာ ဥပုသ္ဟု ၂ မ်ိဳးရွိ၏၊ ကာလပိုင္း၍ ေစာင့္အပ္ေသာ ဥပုသ္မွာ ၂ ရက္ ၃ ရက္ စသည္ျဖစ္ေစ, တစ္ေန႔ တစ္ညဥ့္လံုး ျဖစ္ေစ, ေန႔ဝက္ ညဥ့္ဝက္ျဖစ္ေစ, တစ္ခဏမွ် (တရားနာခိုက္) ျဖစ္ေစ ေစာင့္ေကာင္းပါသည္၊ အနာထပိဏ္သူ ေဌး၏ အလုပ္ သမားတစ္ေယာက္သည္ ဥပုသ္ေန႔၌ လယ္ထြန္သြားၿပီးေနာက္ ျပန္လာ၍ သူမ်ား ဥပုသ္ ေစာင့္ေၾကာင္း သိရကား ထမင္းကို မစားေတာ့ဘဲ ေန႔တစ္ဝက္မွ် ဥပုသ္ေစာင့္စဥ္ ေလနာထ၍ စုေတေလ ေသာ္ ႐ုကၡစိုးနတ္ ျဖစ္ရသည္၊ ထို႔ေၾကာင့္ တစ္သက္လံုး မေစာင့္ႏိုင္လွ်င္ လ, ရက္, အခ်ိန္ ပိုင္းျခား၍လည္း ေစာင့္ေကာင္း ပါသည္။

သို႔ေသာ္ ယခုကာလ အခ်ိဳ႕တရားပြဲ အလွဴမ႑ပ္ စသည္၌ ကား "မ႑ပ္က မထြက္ခင္ ၈-ပါးသီလ ေဆာက္တည္ၾက" ဟု ဆိုၿပီးလွ်င္ ၿဖီးလိမ္း ျပင္ဆင္ထားသူတို႔ကား မာလာဂႏၶ ဝိေလပန စေသာ သိကၡာပုဒ္ ကို ဓမၼကထိကတို႔က ခ်ေပးၾက၏၊

"ဥပုသ္ မေစာင့္ခင္က ၿဖီးလိမ္းထားမႈေၾကာင့္ မာလာဂႏၶဝိေလပန သိကၡာ ပုဒ္မပ်က္"ဟုလည္း ေျပာဆိုၾက ျပန္ေသး၏၊ ထိုအားလံုးကို နည္းလမ္းက်မက် စဥ္းစားၾကပါေလ။

(မဟာဂႏၶာ႐ံုဆရာေတာ္၏

ရတနာ့ဂုဏ္ရည္က်မ္းမွ)

မိုးတိမ္လြင္ျပင္